Czy jesteśmy gotowi na A.I.?
Opublikowano: 2017-09-23, aktualizacja: 2022-09-08
SmykuA.I. to skrót od Artificial Intelligence z języka angielskiego tłumaczone jako Sztuczna inteligencja zwana dalej SI. O sztucznej inteligencji napisano już wiele i można by pisać jeszcze więcej. Grupy jej zwolenników są coraz szersze, a większość z nich upatruje w SI złotego Grala nowoczesnej techniki.
O SI pierwszy raz zaczęto mówić w latach pięćdziesiątych 20-go wieku, kiedy to Alan Turing, twórca słynnego testu Turinga, zaproponował by możliwość udawania człowieka w zdalnej rozmowie uznać za test inteligencji maszyn. Powstały liczne laboratoria jak choć by Massachusetts Institute of Technology), które po dziś dzień są pionierami w badaniach nad SI. Obecnie sztuczną inteligencję próbuje się wszczepiać wszędzie. Począwszy od gier komputerowych po bezzałogowe samochody i samoloty, a obrazy1 i muzyka2 generowana przez sztuczną inteligencję, podbija świat w zawrotnym tempie. Jeden z systemów teście na inteligencję, nawet skutecznie imituje zachowanie 4-latka3. To tylko kwestia czasu, gdy SI zacznie być nieodróżnialna od tej "oryginalnej" - organicznej. Dlatego moje pytanie stawiam jasno.
(Czy jesteśmy gotowi na przyjęcie prawdziwej SI?
Dla małej historycznej odskoczni przypomnijmy sobie rok 1997 w którym, Deep Blue4 zaskoczył wszystkich pokonując ówczesnego mistrza szachowego Garrego Kasparowa. Potężny jak na tamte czasy superkomputer zbudowany za ogromne pieniądze, zbudowany był po to by jako pierwszy pokonać człowieka w grze. Co najlepsze po wygranej z ówczesnym mistrzem świata, twórca komputera firma IBM, przestała go rozwijać.
Czy warto było wydawać grube miliony na komputer do gry w szachy?
Na to pytanie, możecie odpowiedzieć sobie sami.
No dobrze, ale sztuczna inteligencja nie będzie przecież towarem do zabawy, ma okazywać emocje, tworzyć arcydzieła lub po prostu myśleć i to lepiej od nas. Tak, przynajmniej jest w założeniach.
Ludzie wierzący wiedzą, że człowiek posiada duszę, która jest nieśmiertelna, to m.in. sumienie i intuicja, które podpowiada nam co robimy dobrze, a co źle, czy dzieje się coś złego, czy nie mamy się czego obawiać. Człowiek potrafi okazywać emocje, tworzyć arcydzieła, śpiewać, tańczyć i wygłaszać głębokie myśli.
To co również odróżnia, każdego człowieka od siebie, to nie tylko wygląd, którgo zresztą SI ciężko będzie nadać, ale także nieszablonowe ludzkie zachowania. To wszystko z czym czujemy się naturalnie, mówiąc kolokwialnie: swojo.
Co będzie potrafiła SI?
Przykłady już zostały podane, a więc co jeszcze? Na pewno będzie potrafiła efektywniej wykorzystywać pozyskane dane np. analizować fakty, liczyć prawdopodobieństwo zdarzeń, prognozować pewne działania, optymalizować procesy, nawet lepiej się bronić podczas walki5, ale prawdopodobnie nigdy nie posłuży się empatią i uczuciem. Odczuwania i okazywania emocji nie można się tak po prostu nauczyć. Naturalnie można je odzwierciedlić na bazie prostych przypadków, ale w głębi człowiek jest bardziej skomplikowany.
Człowiek w swojej złożoności, posiada kilka, a nawet kilkanaście cech zarówno dobrych jak i tych złych. Nikt nie rodzi się w całości dobrym lub całkiem złym. Dodatkowo każdy z nas ma swój temperament. Człowieka wychowują rodzice, to oni kreują jego początkowy światopogląd i zachowanie. Stworzenie sztucznej inteligencji spowoduje, że albo otrzyma ona predefiniowane zachowania i wzorce, co sprawi że będzie bardzo podobna do konkretnego typu człowieka. Albo będzie musiała się ona uczyć od ludzi, co martwi najbardziej.
Skąd obawy, że SI nauczy się źle?
Patrząc na obecne efekty budowy SI, takie jak wpadka: Microsoftu z Tay6, rasistowskie jury na konkursie piękności7 czy „żarty” nt. zamknięcia człowieka w zoo8, zdaje się że, mamy jeszcze dużo do zrobienia, a skutki powyższych działań dają wiele do myślenia.
Czarna wizja SI
Wielkie hollywoodzkie produkcje, pokazują jak to SI koegzystuje z człowiekiem w przyszłości, komunikując się z nim, wyrażając również swoje uczucia.
Dla przykładu w 1968 roku Stanley Kubrick nakręca jeden z najwybitniejszych dzieł kina science fiction, przedstawiając swoją wizję podboju kosmosu. W swoim filmie zawarł kilkuosobową załogę statku kosmicznego kierowanego przez sztuczną inteligencję, poniekąd odpowiedzialną za życie członków tejże załogi. Jaki był skutek błędnych założeń HAL-a 9000, wiecie sami...? Następnie w 2001r. Steven Spielberg w swoim filmie "Sztuczna inteligencja", dał rodzicom, "zapasowego" synka z sztuczną inteligencją na pokładzie. Co się stało po konfrontacji, oryginału z „kopią”? Możecie się domyślać, ale najlepiej oglądnąć film. Kolejne równie spektakularne filmy takie jak: I robot, Chappie, Ex Machina czy nawet legendarny Matrix przedstawiają świat, w którym za kilkadziesiąt lat, w świecie przyszłości istnieć będą maszyny z ludzkimi emocjami lub(i) świadomością. No cóż... jak kończy się większość hollywoodzkich filmów na temat SI... pewnie już wiecie, a jak nie to polecam obejżeć i wyciągnąć wnioski. Nie chcę nikogo straszyć i specjalnie czegoś insynuować, ale niektóre w szczególności te starsze filmy jak "Epidemia strachu" - Contagion z 2011r., "Oni żyją" - They alive z 1988r. czy "Sieć" - Network z 1976r. były filmami nad wyraz wizjonerskimi, których wizja spełnia się w czasach obecnych.
Si jest droga.
Badania nad SI, kosztują krocie9. Poza tym, sztuczna inteligencja, aby robić coś efektywnie(choćby prowadzić proces uczenia się czy analizy) wymagać będzie sporej mocy obliczeniowej komputerów, czyli zasobów ogromnych centrów przetwarzania danych, które taką moc obliczeniową posiadają. Budowa takiego centrum to nie tysiące, lecz miliony dolarów, co wiąże się z faktem, że SI jest jednym z najdroższych pomysłów człowieka.
Edukacja nie jednej osoby, chcącej nawet zostać doktorem nauk lub profesorem, nie kosztuje kilkunastu lub kilkudziesięciu milionów dolarów, a za tak niebotyczne kwoty można wyedukować i wykarmić rzeszę ludzi.
Odpowiedzialność moralna
Kto moralnie i prawnie stanie twarzą w twarz ze światem i przyzna się, tak ja jestem „ojcem”, „matką” tej inteligencji. Ludzie z CERN, NASA, DARPA lub innej organizacji czy firmy IT? (czy to ma być dziecko tzw. „zbiorowego gwałtu”?) Zakładając nawet najbardziej optymistyczny wariant, że powstała w ten sposób SI będzie w stanie czuć i myśleć, do kogo powie mamo lub tato, a może stwórco?
Kto udzieli jej odpowiedzi, na dość kłopotliwe pytania, jakie zadaje się rodzicom? Internet i social media? Obecność niejednego pseudo-inteligentnego bota na portalach społecznościowych pokazała, jak duże luki potrafią posiadać systemy komputerowe, które bardzo łatwo wykorzystać.
Odpowiedzialność prawna
Myśląc o SI, chyba zaczynamy nie od tej strony co potrzeba? Próbujemy stworzyć coś, na co nie jesteśmy do końca przygotowani. Widzimy zalety marginalizując wady tudzież zagrożenia ze strony sztucznej inteligencji. Nawet sam Bil Gates, czy słynny fizyk Stephen Hawking są sceptycznie nastawieni do SI10.
Elon Musk powiedział, że: "musimy regulować SI, zanim będzie za późno"11. Nawet Władimir Putin, o którym możnaby było napisać dużo niepochlebnych słów. Z którym można się nie zgadzać w większości spraw, ale w tej kwestii miał całkowitą rację: "Ten kto będzie liderem w opracowywaniu sztucznej inteligencji będzie rządził światem, dlatego nie chciałbym, aby ktoś został monopolistą." 12
Jak widać plany budowy prawdziwej SI i jej możliwości, zarówno imponują jak i niepokoją nie jedną osobę na świecie, a człowiek w dążeniu do doskonałości, próbuje dokonać czegoś niezwykłego. Cos co ma działać w mega ogromnym tempie licząc, że rozwiąże to nasze problemy, zarazem nie zwracając uwagi na fakt, że sami popełniamy ich niezliczoną ilość. Czy w tym momencie jesteśmy w stanie odpowiedzieć sobie na kolejne pytania?
Czy uda się zaprojektować SI, tak aby nie popełniała błędów, nie tylko naszych, ale i własnych (szczerze śmiem w to wątpić)?
Co się stanie kiedy sztuczna inteligencja popełni właśnie taki błąd?
Jaki będzie tego skutek i skala oddziaływań?
Kto weźmie za to odpowiedzialność? Ona sama czy jej twórcy?
Co z humanizmem i etyką?
Kolejne pytania są może trochę przewrotne i filozoficzne, ale z ogółu racjonalne. Będąc oczywiście w obszarze fantazji naukowych, wyobraźmy sobie, że stworzono komputer, robota lub inną maszynę zdolną do wyrażania "prawdziwych" uczuć.
Czy bylibyście w stanie odwzajemnić takie uczucie? Co zrobi SI, gdy jej odmówimy?
Czy pozwolimy SI na zachowania typowo ludzkie i czy będzie ona tworem autonomicznym w swoich działaniach?
Wielu ludzi upatruje także końca naszej cywilizacji w momencie powstania prawdziwej sztucznej inteligencji. Te obawy niezależnie czy są przesadzone czy nie, należałoby rozwiać przed jakąkolwiek próbą tworzenia SI. Pytań można byłoby mnożyć mnóstwo, typu: Kiedy powstanie jej dobrze działająca wersja? Jak i przez kogo będzie kontrolowana? Do jakich celów zostanie użyta? Czy jej decyzje będą surową zimną kalkulacją, czy może będzie uwzględniać inne aspekty jak choćby etyka czy empatia?
Pytań, na które nie dostajemy odpowiedzi, lecz dowiadujemy się o dosłownym wyścigu firm zajmujących się SI.
Chciałem jeszcze się z Wami podzielić cytatem z filmu "I robot", który nade wszystko pozstaje fantastyką, ale przekazuje smutną prawdę o potencjalnych decyzjach, które mogą być podejmowane przez najbardziej inteligentną maszynę nie mającą uczuć:
„Doktor Kelvin: Mózg robota pracuje inaczej. Odczytał znaki życia i uznał… Detektyw Spooner: Taa.. logika kazała ratować mnie. Skalkulował, że mam 45% szans na przeżycie, Sarah miała tylko 11,... to było czyjeś dziecko… 11% to więcej niż trzeba, człowiek by to wiedział."Niejednokrotnie zdarza się, przywracać do życia ludzi, którzy byli w stanie śmierci klinicznej. Ludzi, którzy teoretycznie umarli, lecz przeżyli, tyko dlatego, że jakiś inny człowiek bez zbędnej kalkulacji, podjał walkę o życie tego biedaka. Jaką decyzję w takich momentach podejmie SI? Oszacuje, że człowiek ma 0% szans na przeżycie i „da sobie spokój”, czy może podejmie walkę?
Człowiek będzie to wiedział!
Podsumowanie
Inteligencja od zawsze była ściśle związana z żywymi organizmami, a w szczególności z ssakami i człowiekiem. Natura obdarzyła nas niesamowitym darem myślenia i tworzenia, który staramy się wykorzystywać na wszystkie sposoby, a postęp technologiczny zdecydowanie nam to ułatwia. Może jednak nie powinniśmy próbować tworzyć sobie pseudo absolutu i udowadniać na siłę, że człowiek potrafi...
- http://www.komputerswiat.pl/artykuly/redakcyjne/2015/06/zobacz-imponujace-obrazy-wykonane-przez-sztuczna-inteligencje.aspx
- http://www.dobreprogramy.pl/Sztuczny-mozg-w-rekach-artysty-bedzie-narzedziem-czy-czyms-wiecej,News,71378.html
- http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,396476,sztuczna-inteligencja-dorownala-czterolatkowi.html
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Deep_Blue
- http://kopalniawiedzy.pl/ALPHA-pilot-mysliwiec-sztuczna-inteligencja,24788
- http://di.com.pl/chatbot-microsoftu-stal-sie-rasista-po-jednym-dniu-na-twitterze-54676
- https://www.wprost.pl/light/10022815/Sztuczna-inteligencja-miala-obiektywnie-oceniac-w-konkursie-pieknosci-Okazala-sie-rasistka.html
- http://www.komputerswiat.pl/nowosci/sprzet/2015/36/inteligentny-robot-powiedzial-swoim-tworcom-ze-zamknie-ich-w-ludzkim-zoo.aspx
- http://www.dobreprogramy.pl/25-mln-dolarow-by-badania-nad-sztucznymi-inteligencjami-zaczac-na-nowo,News,47731.html
- http://nt.interia.pl/technauka/news-bill-gates-ostrzega-przed-sztuczna-inteligencja,nId,1599431
- http://www.komputerswiat.pl/nowosci/wydarzenia/2017/28/elon-musk-musimy-regulowac-si-zanim-bedzie-za-pozno.aspx
- http://tvn24bis.pl/24-godziny,140,m/putin-o-sztucznej-inteligencji-kto-opanuje-te-technologie-bedzie-rzadzil-swiatem,769366.html